پیدایش تولید صنعت سیم و کابل در ایران

با اختراع ماشين بخار در سال 1786 میلادی كه سرآغاز انقلاب صنعتي بود، نخستين گام جدي در راه بهره گيري از انرژي برداشته شد. به دنبال آن در قرن نوزدهم، عطش شديدي براي مهاركردن انواع انرژیها، اروپا را فراگرفت. از آن پس تبديل انواع انرژيها به يكديگر و به ويژه به انرژي الكتريكي به عنوان سودمندترين انرژي شناخته شده، پيوسته دنبال شده است.

بعدها و همزمان با پيشرفت هايي كه در زمينه استفاده از برق و تبديل ولتاژهاي كم به ولتاژهاي زياد حاصل شد، برنامه انتقال الكتريسيته به نقاط دورتر در دستور كار قرار گرفت و شبكه هاي الكتريكي رو به گسترش گذاشت. در همين روند بود كه استفاده از كابل نيز آغاز شد.

در ایران نیز، هنگامی كه ناصرالدین شاه در سال 1873 ميلادي به انگلستان سفر كرده بود، چراغهاي گازي معابر لندن تعجب وي را برانگيخت و از همین روی بود که پس از بازگشت به ايران دستور احداث و استفاده از كارخانه چراغ گاز را صادر كرد.اما در سال 1284 هنگامی که محمدحسین امین الضرب همراه مظفرالدین شاه عازم سفر روسیه شده بود، اتفاق مهمی افتاد؛ یک روز که امین الضرب در خیابا ن قدم میزد، چشمش به کارخانه برق افتاد و دریافت که روشنایی شب به وسيله این کارخانه تأمین میشود. او که تا آن زمان چنین چیزی  ندیده بود، مدتی طولانی مقابل کارخانه ایستاد و شروع به تماشای آن کرد. در همان سفر، امین الضرب آن کارخانه را به قیمت 500 هزار تومان خرید و  اینگونه برای اولین بار برق به ایران وارد شد.هنوز مدت زیادی از بازگشت امین الضرب و مظفرالدین شاه از روسیه به ایران نگذشته بود که نخستین امتیازنامه معتبر برای تأسیس کارخانه برق شهری در ایران با امضا عین الدوله صدراعظم مظفرالدین شاه به نام حاج حسین امین الضرب صادر و این کارخانه درسال 1284 هجری شمسی در ایران ساخته شد.

سیم و کابل افشان

کارخانه برق حاج امین الضرب آماده بهره برداری شد و خیابانهای  لاله زار، سعدی، شاه آباد و چراغ برق را روشن کرد. مردم زیادی برای تماشای روشنایی به این خیابانها آمده بودند اما در بین آ نها عده ای عقیده داشتند که این روشنایی قسمتی از قدرت شیطان است. بنابراین شروع به قطع سیمها و شکستن لامپها کردند و کمترین رغبتی برای استفاده از آن نشان ندادند.

اکثر رجال و وزرا نیز به برق حاج امین الضرب، روی خوش نشان  نمیدادند و معتقد بودند که به صنعت فرنگ نمیتوان اعتماد کرد. آ نها که احتمال میدادند این برق ناگهان خاموش شود، تا مدتها از چراغهای زنبوری خود به منظور روشنایی شب استفاده میکردند.

پس از چندی امین الضرب با شیوه ای ابتکاری شروع به مبارزه با این عقاید کرد. او به مناسبت جشن میلاد امام زمان، تمام خیابانهای امیریه را مزین به لامپهای رنگارنگ کرد و با این کار، بار دیگر مردم را به شگفتی واداشت. این کار، آغاز تغییر عقیده مردم درباره برق بود. از آن پس آنها این سوغات امین الضرب را به خانه های خود بردند و به تدریج برق، جای چراغهای زنبوری و وسایل روشنایی اولیه را گرفت.

کارخانه امین الضرب به مدت 65 سال به کار خود ادامه داد. در تأسیسات اولیه کارخانه از ترانسفورماتور استفاده نشده بود، اما در گسترش های بعدی، از کابلهای زیرزمینی و ترانسفورماتور نیز استفاده شد.

مستندات موجود نشان ميدهد كه از همان سالهاي ورود كارخانه برق امين الضرب به ايران، سيمهاي روكشدار و سپس كابل به وسيله همين شخص خريداري و به ايران وارد شد. با افزايش تعداد كارگاهها و كارخانه ها، ورود كابل نيز چشمگيرتر شد. برتري مدارهاي كابلي و نياز روزافزون به شبكه هاي زميني در سطح شهرها و درون كارخانه ها و كارگاهها، برنامه ريزان اقتصادي و فني و سرمايه گذاران را بر آن داشت تا با سرمايه گذاري در صنعت كابلسازي، افزون بر تأمين نيازهاي داخلي از خروج ارز نيز جلوگيري کنند.

در اين ميان پديد آمدن زمينه ورود فن آوری و دانشهاي نوين و برپايي پايگاههاي تحقيقاتي تخصصي، به روند رو به رشد پيشرفتهاي علمي و فني كمك بسیاری کرد. چنين بود كه انديشه ايجاد كارخانه هاي كابلسازي پا گرفت. اینگونه، تأسیس كارخانه هاي سيم و كابل سازي در ايران از نزديك به 50 سال پيش آغاز شد.